EuGH-Urteil zur Einwanderung: Krachende Niederlage für die Bundesregierung

Seit Jahren kritisieren die Linken, dass der Nachzug von Ehegatten und Lebenspartnern/-partnerinnen aus dem Ausland grundsätzlich vom Nachweis einfacher deutscher Sprachkenntnisse des Niveaus A 1 des Gemeinsamen Europäischen Referenzrahmens (GER) abhängig ist. Diese Regelung gilt auf Betreiben von CDU/CSU und SPD seit August 2007.

Gründe für diese Ablehnung gab und gibt es viele. Seitdem der Nachweis von Deutschkenntnissen im Ausland als Voraussetzung für den Ehegattennachzug verlangt wird, ist die Zahl der erteilten Ehe-Visa deutlich gesunken: im 4. Quartal 2007 um 40 Prozent, besonders betroffen war die Türkei mit einem Rückgang um 67,5 Prozent. Betrachtet man die sechs Quartale vor und nach der Gesetzesänderung kam es zu einem Rückgang der Ehegattenvisa weltweit um etwa 25 Prozent.

Niemand kann leugnen, dass dieser Rückgang etwas mit den Schwierigkeiten des Deutsch-Spracherwerbs und Nachweises im Ausland zu tun hat. Dies belegen auch Zahlen dazu, wie viele Personen den Sprachtest im Ausland bestehen – im ersten, zweiten oder auch x-ten Versuch: Allein im vergangenen Jahr schafften 12.828 Ehegatten den Sprachtest im Ausland nicht, das war etwa jede dritte Person. Die Zahl der zum Ehegattennachzug erteilten Visa sank infolge der gesetzlichen Hürden um mehr als ein Fünftel, von zuvor knapp 40.000 auf etwa 32.000 pro Jahr.Begründet wurde die Einführung der Sprachregelung mit einer angeblich besseren Integration und dem angeblichen Kampf gegen Zwangsverheiratungen. Beides waren vorgeschobene Argumente: Die deutsche Sprache lässt sich viel leichter in einem Integrationskurs in Deutschland erlernen, d.h. im deutschen Sprachumfeld, mit der Hilfe der hier lebenden Ehegatten und durch alltägliche Anwendungsmöglichkeiten.

Von Zwangsverheiratungen wiederum sind auch hier lebende Menschen mit besten Sprachkenntnissen betroffen – zum Schutz der Betroffenen sind deshalb andere Mittel erforderlich, etwa Beratungs- und Unterstützungsangebote und wirksame Aufenthaltsrechte. In Wahrheit sollte durch die Neuregelung der Familiennachzug insgesamt erschwert werden. Vor allem auf sozial- und bildungsbenachteiligte Menschen wirken die Sprachanforderungen wie eine mitunter schier unüberwindbare Hürde und Schikane. Der Europäische Gerichtshof (EuGH) hat damit nun Schluss gemacht; zumindest für den Nachzug zu türkischen Staatsangehörigen. Das Urteil des EuGH ist eine Blamage für die Bundesregierung, aber auch für das Bundesverwaltungsgericht (BVerwG) und die deutsche Rechtsprechung. Das BVerwG hatte im Jahr 2010 in einem Grundsatzurteil entschieden, dass die Sprachanforderungen keinesfalls ein Verstoß gegen das Verschlechterungsverbot des EWG-Türkei-Assoziationsrechts seien. Das war damals schon unhaltbar, hat aber dazu geführt, dass Tausende Ehegatten über Jahre hinweg weiter drangsaliert wurden.Der EuGH befand, was auch die Linken seit Jahren kritisieren: Die Beschränkung des Ehegattennachzugs durch Einführung eines Sprachtests im Ausland war ein Verstoß gegen das Verschlechterungsverbot des EWG-Türkei-Assoziationsrechts. Die Bundesregierung hatte vergeblich versucht, dieses Urteil mit haarspalterischen juristischen Argumenten zu verhindern. Der fortgesetzte Rechtsbruch gegenüber türkischen Staatsangehörigen beim Ehegattennachzug ist nunmehr beendet. Es bleibt zu hoffen, dass die Bundesregierung nun nicht als schlechter Verlierer versucht, das Urteil in der praktischen Umsetzung noch zu unterlaufen.

Der Parlamentarische Staatssekretär beim Bundesminister des Innern, Dr. Günter Krings, formulierte bereits in einer Erklärung extrem zurückhaltend, das Urteil des EuGH werde von der Bundesregierung „zur Kenntnis" genommen. Eine bloße Kenntnisnahme aber wird nicht reichen, die Regierung sollte ihre seit Jahren irrige Rechtsauffassung klar und eindeutig korrigieren und den türkischen Ehepaaren nun keine Steine mehr in den Weg legen.

Der Staatssekretär irrte noch in einem weiteren Punkt, da er sich in der Auffassung bestätigt fühlte, die Regelung der Sprachanforderungen sei im Übrigen mit EU-Recht vereinbar: Damit hatte sich der EuGH ausdrücklich gar nicht auseinandersetzt, weil es im Einzelfall der türkischen Ehefrau nicht mehr erforderlich war. Schon der EuGH-Generalanwalt hatte in seiner Stellungnahme vor dem Urteil aber ergänzend ausgeführt, dass das deutsche Recht auch im Übrigen gegen die EU-Familienzusammenführungs-Richtlinie verstößt.Mit dem Urteil fällt das politische Paradeprojekt der Rechten in der Migrationspolitik, mit dem der Familiennachzug gerade türkischer Ehegatten beschränkt werden sollte. Die Bundesregierung muss die menschenrechtswidrige Regelung nun schleunigst im Ganzen beseitigen. Denn dass nunmehr deutsche Staatsangehörige beim Ehegattennachzug nicht nur gegenüber Unionsangehörigen und Staatsangehörigen der Länder USA, Kanadas, Australiens, Israels, der Republik Korea, Japans und Neuseelands benachteiligt werden (weil in diesen Fällen die Sprachanforderungen ohnehin nicht gelten), sondern von nun an auch schlechter gestellt sind als türkische Staatsangehörige, ist einfach absurd.

Hier lebende türkische Staatsangehörige müssen sich von nun an ernsthaft überlegen, ob sie einen Einbürgerungsantrag stellen wollen – denn mit Erwerb der deutschen und dem Verlust der türkischen Staatsangehörigkeit verlören sie den Schutz der Rechte des Assoziationsabkommens und wären beim Familiennachzug als Deutsche schlechter gestellt. Es ist zu befürchten, dass auch beim Nachzug zu deutschen Staatsangehörigen die Bundesregierung bis zuletzt an der Diskriminierung festhalten und ein weiteres Urteil des EuGH abwarten wollen wird.

Ein Vorlageverfahren zur Klärung der Vereinbarkeit mit der EU-Familienzusammenführungs-Richtlinie aus den Niederlanden ist bereits anhängig. Für die Betroffenen ist aber jeder Tag der unfreiwilligen Trennung ein Tag zu viel. Die diskriminierende Regelung der Sprachkenntnisse als Voraussetzung für den Ehegattennachzug, die unermessliches Leid durch Trennung von tausenden Eheleuten verursacht hat, muss endlich abgeschafft werden.

Quelle: The Huffington Post

———————————————————————-

Avrupa Adalet Divanı’nın göç kararı: Federal Hükümet için ağır bir yenilgi

Sevim Dagdelen’in „The Huffington Post"ta, 10.07.2104 tarihinde yayınlanan yorumu

Sol Parti temsilcileri yıllardır, nikah yapmış olsun veya olmasın, yurtdışında yaşayan kadın ve erkeklerin Almanya’daki eşleriyle aile birleşimini gerçekleştirebilmelerini, prensip olarak temel Almanca dil bilgisine sahip olma şartına bağlayan uygulamaya karşı çıkıyor. Bu şart, Avrupa Ortak Referans Çerçevesi (GER) uyarınca, A 1 düzeyinde dil bilmeyi öngörüyor. Söz konusu uygulama, Hıristiyan Birlik Partileri ile SPD’nin izlediği politika sonucunda, Ağustos 2007’den bu yana yürürlükte.

Bu karşı çıkış için geçmişte çok fazla neden vardı, bugün de hala var. Eşlerin aile birleşimini, yurtdışında yeterli düzeyde Almanca öğrenildiği koşuluna bağlandığından bu yana, eşlerin aile birleşimi amacıyla verile vize sayısı açık bir şekilde geriledi: Bu düşüş, 2007 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 40 oranında gerçekleşti. Gerilemenin yüzde 67,5 oranında gerçekleştiği Türkiye’de uygulamanın etkileri özellikle ağır oldu. Yasa değişikliğinin yürürlüğe girmesinden önceki son altı çeyrek ile, sonraki ilk altı çeyrek kıyaslandığında, aile vizelerindeki gerilemenin dünya çapında yüzde 25 oranında olduğu görülüyor.

Hiç kimse bu gerilemenin, yurtdışında Almanca dilini öğrenme ve bu bilgilerin varlığını kanıtlama konusunda yaşanan zorluklarla bağlantılı olduğunu inkar edemez. Kaç kişinin, yurtdışında dil sınavını birinci, ikinci veya bilmem kaçıncı seferde kazandığına dair rakamlar bunu açıkça belgeliyor: Sadece geçtiğimiz yıl, 12.828 eş, diğer bir deyişle her üç kişiden biri dil sınavını kazanamadı. Yasal engellerden dolayı, eşlerin aile birleşimi nedeniyle verilen vize sayısı yılda 40.000’den 30.000’e düştü. Yeni düzenlemenin yürürlüğe koyulduğu dönemde bu, entegrasyonun sözümona daha iyi gerçekleşeceği ve bu yolla zorla evlendirmelere karşı daha iyi mücadele edilebileceği iddialarıyla gerekçelendirilmişti. Ancak bu gerekçelerin ikisi de, öne sürülmüş bahanelerden başka birşey değildi. Çünkü Almancayı en rahat öğrenmenin yolu, Almanya’da bir entegrasyon kursuna katılmaktan, yani Almancanın konuşulduğu bir ortamda yaşamaktan, burada yaşayan eşinin yardımını almaktan ve öğrenileni günlük yaşamda kullanma olanağı bulmaktan geçer.

Öte yandan zorla evlendirme gibi uygulamalara, burada yaşayan insanlar da maruz kalabilmektedir. Bu nedenle mağdurları korumak için, danışmanlık hizmeti, destek faaliyetleri ve daha güvenceli oturum statüsü sunma gibi daha farklı araçlara ihtiyaç vardır. Ancak yeni düzenlemeyle amaçlanan, gerçekte aile birleşimini zorlaştırmak olmuştur. Özellikle sosyal ve eğitim alanlarındaki olanaklardan yeterli düzeyde yararlanamamış insanlar açısından dil bilme zorunluluğu, kesinlik aşılması mümkün olmayan bir engel ve kasıtlı bir eziyet haline gelmiştir. Avrupa Adalet Divanı (EuGH) artık, en azından eşleriyle aile birleşimini gerçekleştirmek isteyen Türk vatandaşları açısından bu duruma bir son vermiştir. EuGH’nın kararı Federal Hükümet açısından, yanısıra Almanya Federal İdari Mahkeme ve Alman yargısı için bir rezaletle eşdeğer bir sonuç olmuştur. Federal İdari Mahkeme 2010 yılında aldığı bir ilke kararında, dil bilme zorunluluğunun kesinlikle AET-Türkiye Ortak Sözleşmesi’nde yer alan ve mevcut yasal hakların kötüleştirilemeyeceğini öngören düzenlemeyi ihlal etmediğine hükmetmişti. Bu karar henüz o dönemde de dayanaktan yoksundu. Buna rağmen binlerce insanın yıllar boyunca eziyet görmeye devam etmesine yol açtı. EuGH, Sol Parti’nin den yıllardan beri eleştirdiği bir uygulamaya karşı karar verdi. Yurtdışında bir dil sınavının kazanılması koşulunu yürürlüğe koyarak eşlerin aile birleşimini sınırlandırmanın, AET-Türkiye Ortaklık hukukundaki adı geçen düzenlemenin ihlali anlamına geldiğine hükmetti. Federal Hükümet, kılı kırk yararak üretmeye çabaladığı hukuksal bahaneleri ileri sürerek bu kararı engellemeye çalıştı. Türk vatandaşlarına karşı eşlerin aile birleşimi konusunda sürdülegelen hak ihlali, artık bu kararla sona erdirildi. Bu noktadan sonra, Federal Hükümetin oyuna doymayan yenilmiş pehlivan misali kararın hayata geçirilmesi konusunda uygulamada yeni tezgahlar çevirmemesini umut etmekten başka bir çare yok.

Federal İçişleri Bakanlığı Müsteşarı Dr. Krings, konuyla ilgili ilk açıklamada son derece dikkatli ifadelerde bulunarak, Federal Hükümetin EuGH’nin kararını „öğrenmiş bulunduğunu" söyledi. Ama sadece öğrenmiş olması yetmeyecek. Hükümet, yıllardan beri devam ettirdiği hatalı hukuk anlayışını açık ve net bir şekilde düzeltmeli ve bu noktadan sonra Türk eşlerin önüne engeller çıkarmaya son vermelidir.

İçişleri Bakanlığı Müsteşarı, dil bilme zorunluluğu uygulamasının AB hukukuna ters düşmediğinin EuGH kararıyla teyit edildiğini ileri sürerek bir başka noktada daha yanılgı içinde bulunduğunu gözler önüne serdi. Oysa EuGH, davacı Türk vatandaşı kadının başvurusu çerçevesinde gerek kalmadığı için bu konuyu ele almadığını özellikle vurgulamıştı. EuGH Başsavcısı da, karardan önce yayınladığı görüşünde, konuyla ilgili Alman yasalarının AB Aile Birleşimi Konusundaki Yönergesi’ni de ihlal ettiğini belirtmişti. Şimdi alınan bu kararla, sağcıların göç politika alanında örnek projeleri olarak lanse ettikleri ve özellikle Türk vatandaşı eşlerin aile birleşimini kısıtlamayı amaçlayan bu uygulama paramparça oldu. Artık Federal Hükümet, insan haklarının ihlal edilmesi anlamını taşıyan bu uygulamayı zaman geçirmeksizin tümden iptal etmek zorunda. Çünkü bu kararla Alman vatandaşları, eşlerin aile birleşimi konusunda sadece Avrupa Birliği ile ABD, Kanada, Avustralya, İsrail, Kore Cumhuriyeti, Japonya ve Yeni Zelanda (adı geçen ülkeler açısından dil bilme şartı geçerli değildi) vatandaşları karşısında değil, aksine Türk vatandaşlarına oranla da daha kısıtlı yasal haklara sahip konuma düşmüşlerdir ve bu da absürd bir durumdur.

Bundan böyle burada yaşayan Türk vatandaşları, Alman vatandaşlığına geçmek için başvuruda bulunmadan önce iyice düşünmeliler. Çünkü Türk vatandaşlığını kaybedip Alman vatandaşlığını elde ettiklerinde, Ortaklık Sözleşmesi’nden kaynaklanan haklarını koruyamayacaklar ve aile birleşimi konusundan Alman vatandaşı olarak daha kısıtlı haklara sahip olacaklardır. Federal Hükümetin, Alman vatandaşı olan eşinin yanına gelerek aile birleşimini gerçekleştirmek isteyenleri son noktaya kadar ayrımcılığa tabi tutmak isteyeceğinden ve bundan vazgeçmek için yeni bir EuGH kararının çıkmasını bekleyeceğinden kaygı duymamız için yeterince neden vardır.

Hollanda’dan yapılan bir başvuru üzerine açılan ve ulusal hukukun AB Aile Birleşimi Yönergesi ile ne ölçüde uyuştuğunun incelendiği bir ibraz usulü davası halihazırda devam etmektedir. Ama konunun mağdurları için, eşlerinden zorunlu geçirmek zorunda kaldıkları her gün, fazladan bir gündür. Eşlerin aile birleşiminin koşulu haline getirilen ve binlerce çiftin ayrı yaşayarak ölçüsüz acılar çekmesine yol açan dil bilme zorunluluğu düzenlemesi, artık bir an önce sona erdirilmelidir.

Kaynak: The Huffington Post